قرارداد پیمانکاری چیست؟

در مقاله انواع قرارداد پیمانکاری به موضوعاتی از قبیل انواع قرارداد، انواع قرارداد پیمانکاری، انواع قرارداد مهندسی و توضیحات مختصر ذر این رابطه می پردازیم.

انواع قرارداد پیمانکاری

برای توضیح انواع قرارداد پیمانکاری ابتدا باید ببینیم قرارداد های پیمانکاری در کدام دسته از قرارداد های تیپ سازمان مدیریت و برنامه ریزی قرار میگیرد.

همینطور که در زیر مشاهده می شود قراردادهای پیمانکاری یکی از زیرشاخه های قراردادهای تیپ سازمان مدیریت و برنامه ریزی می باشد. انواع دیگر قراردادهای تیپ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را در زیر مشاهده می کنید.

انواع قرارداد تیپ سازمان مدیریت و برنامه ریزی :

• قراردادهای تیپ پیمانکاری

• پیمان با مترمربع زیربنا

• قراردادهای تیپ همسان مشاوره ای

• قرارداد مهندس مشاور برای مطالعات ژئوفیزیک

• قرارداد هایEPC ( مهندسی تامین کالا و تجهیزات، طراحی ، ساخت و نصب )

• قراردادهای EP (مهندسی تامین کالا، و تجهیزات و طراحی)

• قرارداد های PC (مهندسی تامین کالا، ساخت و نصب)

• قراردادهای C (ساخت و نصب )

• قرارداد موافقت نامه وام

• قراردادهای واگذاری لیسانس و دانش فنی برای فرایندهای تولید محصول

پس از مشاهده قرارداد های تیپ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به انواع قراردادهای پیمانکاری پرداخته می شود و به طور مختصر هرکدام از این قرارداد ها را توضیح می دهیم که به چه صورت بین طرفیت قرارداد انجام می شود.

انواع قرارداد تیپ پیمانکاری

• قرارداد بر اساس فهرست بها

قرارداد بر اساس فهرست بها که عموما در پروژه های دولتی انجام می شود به این صورت است که کافرما پروژه ای را تعریف می کند و این پروژه بر اساس مناقصه و مطابق با ضوابط و مقررات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور انجام می شود.

همانطور که گفته شد پروژه هایی بر اساس فهرست بها کار می کنند که پروژه های دولتی را می خواهند انجت

فهرست بها دفترچه ای می باشد شامل قیمت واحد عملیاتی مشخص که برای انجام کارهای پرتکرار به صورت شرح کار و قیمت تعیین شده بر اساس آنالیز بها

همانطور که گفته شد پروژه هایی بر اساس فهرست بها کار می کنند که پروژه های دولتی را می خواهند انجام بدهند اما فهرست بها معیار خوبی برای سنجش قیمت هاست و در پروژه های غیر دولتی نیز می توان از فهرست بهای اقلام برای تخمین قیمت تمام شده پروژه و همچنین بدست آوردن آنالیز کارها شامل نیروی انسانی، ماشین آلات و مصالح استفاده مناسبی کرد. و فهرست بها را می توان معیار خوبی برای قرارداد انتخاب کرد. اما از مشکلات فهرست بها می توان به به روز نبودن قیمت های آن اشاره کرد

• قرارداد به صورت موافقت نامه مدیریت

در این مدل قرارداد پیمانکار به عنوان یار کمکی کارفرما کنار او برای انجام کارهای امور قرارداد قرار میگیرد و دستمزدی را یا به صورت ماهانه و یا به صورت درصدی از مخارج پروژه در نظر میگیرد و کار را به جلو می برد. همه هزینه را به صورت لیست تهیه شده از کارفرما میگیرد و درصد خود و یا دستمزد خود را از کار بر میدارد. این کار در قدیم بسیار رایج بود که پیمانکارانی پروژه های ساختمانی را در دست می گرفتند و با پیشرفت پروژه با توجه به قرارداد بسته شده با کارفرما کار را پیش می بردند و در نهایت پروژه را به اتمام می رساندند. از مشکلات این مدل قرارداد طولانی شدن مدت قرارداد بود که اگر پیمانکاران به صورت ماهانه هزینه ها را دریافت می کردند یا سود خود را در ادامه دار بودن کار می دیدند کار را ادامه می دادند.

• قرارداد انجام کارهای ساختمانی توسط کارفرما (امانی)

در صورتی که کارفرما خودش کار را به عهده بگیرد و با تامین مصالح، نیروی انسانی و ماشین آلات شروع به کار کند و پروژه خود را به اتمام برساند. این روش پروژه معمولا در مواقعی به کار می رود که کار کوچک باشد یا بازسازی یا تعمیراتی را خواهان انجام باشیم. این مدل کار نیز در قدیم برای کارهای بساز بفروشی بسیار پرکاربرد بود اما در پروژه های بزرگ باعث طولانی شدن کار می شود و ممکن است کار با کیفیت تحویل نگردد. پس اگر پروژه ای بزرگ در دست است بهتر است کار به صورت سپردن به پیمانکار انجام گیرد.

• قرارداد بر اساس برنامه ریزی پیشرفت کار

این مدل قرارداد عموما بین تیم کارفرما (شامل کارفرما مشاور و نظارت یا مدیریت طرح) و تیم پیمانکار می باشد. کار بر اساس برنامه ریزی انجام شده و از پیش تعیین شده شروع می شود و با پیشرفت کار و به صورت درصدی از قرارداد پرداخت به پیمانکار صورت میگیرد. در پروژه هایی که کار از قبل به صورت کامل مشخص است و تغییر در کار پیش بینی نمی شود این روش مناسبی است و پیمانکار هم می تواند با برنامه ریزی دقیق پیشرفت پروژه را جلو بی اندازد. به دلیل تنوع در ساخت و یا تغییراتی که در پروژه بنا به ضرورت و یا سلیقه صورت می پذیرد این مدل قرارداد باید در کارهای تیپ انجام شود و کارهایی که نیاز به تغییرات نداشته باشد. مثلا در مجتمع های مسکونی و ساختمان های تیپ اسن مدل قرارداد بسیار کارامد می باشد.

•  قرارداد متر مربع زیر بنا

قرارداد متر مربع زیر بنا برای پروژه هایی است که کافرما می داند کار تمام شده چطور است اما نمی داند حجم آن چقدر است. مثلا در کندن چاه و به آب رسیدن کارفرما فرم اجرای کار را می داند و می تواند به پیمانکار ابلاغ کند اما نمیتوان تخمین دقیقی داشت از اینکه دبی مورد نیازش در چه عمقی از حفاری به دست می آید.

• قرارداد سرجمع

انواع قراردادهای جدید مهندسی :

• روش متعارف – کارفرما + طراح – مشاور و کارفرما+ سازنده – پیمانکار

• روش مدیریت اجرا (بکارگیری مدیریت طرح)

• روش طرح و ساخت ( طرح و اجرا)

• روش تامین مالی، طرح ساخت و راهبری

اسناد و مدارک پیمان

مدت و مبلغ پیمان

طرفین قرارداد